Σε μια αρκετά βιογραφική ιστορία, ο Καζαντζάκης περιγράφει τη ζωή δύο φίλων στην Κρήτη. Μέσα από την καθημερινότητα τους και τις συζητήσεις τους ξεδιπλώνει φιλοσοφικά ερωτήματα για τη ζωή και τον άνθρωπο.
Το 1954 ο Ζορμπάς κέρδισε στη Γαλλία το βραβείο του καλύτερου ξένου μυθιστορήματος.
Το 2002 συμπεριλήφθηκε σε λίστα της Guardian με τα 100 Καλύτερα Βιβλία όλων των Εποχών.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη και πρωταγωνιστή τον Άντονι Κουίν (1963). Η μουσική της ταινίας, την οποία έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης, έγινε παγκοσμίως γνωστή ως συρτάκι. Στο μυαλό πολλών ξένων αυτή η μουσική πλέον ταυτίζεται με την Ελλάδα.